لوله گالوانیزه ( galvanized pipe ) چیست ؟
لوله گالوانیزه ( galvanized pipe ) دسته ای از لوله های فلزی بوده که با فلز روی (Zn) مذاب پوشش داده شده، که این امر باعث افزایش طول عمر لوله در محیط های مرطوب و اسیدی می شود. دو سر ابتدایی و انتهایی لوله گالوانیزه به صورت دنده ای می باشد و در دو نوع سبک و سنگین تولید می شود.
کاربرد اصلی لوله گالوانیزه در سیستم های آبرسانی ساختمان، فاضلاب، انتقال آب تجهیزات تهویه مطبوع و لوازم بهداشتی می باشد.
تولید لوله فلزی یگالوانیزه به روش گرم
رایج ترین روش عملیات گالوانیزه کردن روش غوطه ور سازی گرم لوله های فولادی می باشد.
در گالوانیزاسیون به این روش برای جذب بهتر و انجام عملیات گالوانیزاسیون بهتر و با کیفیت بیشتر ابتدا لوله های فولادی را با توجه به استانداردهای موجود برای انجام پروسه گالوانیزاسیون آماده می کنند.
در قسمت اول لوله های فولادی را چربی زدایی می کنند و در قسمت بعدی سطح لوله ها را از زنگ زدگی ها پاک می کنند. سپس لوله ها را به درون محلول فلاکس وارد میکنند که باعث جذب بهتر مواد میشود.
لوله های فولادی بعد از این که به محلول فلاکس آغشته می شوند وارد دستگاه گالوانیزاسیون می شوند و درون کوره های مخصوص تا دمای ۱۲۰ درجه سانتی گراد حرارت می بینند.
پس از خشک شدن سطح لوله ها، آن ها را وارد حمام روی می کنند و مدت یک دقیقه را در دمای ۴۵۰ درجه سانتی گراد در آن جا قرار می دهند.سپس سریعا لوله های آغشته شده به فلز روی را از حمام روی خارج می کنند. بعد از خارج کردن لوله ها، فلز اضافی موجود بر روی لوله، توسط بخار و دمش هوا پاک می شوند. در نهایت قبل از دنده کردن سریعا لوله را داخل آب سرد فرو می برند، با این کار از تشکیل آلیاژی از فلز آهن و روی بر روی سطح لوله ها جلوگیری می شود.
تولید لوله فلزی گالوانیزه به روش سرد
در روش گالوانیزه سرد از روش هایی مانند اسپری کردن و پوشش دهی الکترولیتی استفاده می شود و به دلیل اینکه پوشش ایجاد شده بر روی آن نازک است پس از مدتی از بین می رود.
امروزه لوله های گالوانیزه گرم (Hot dip galvanized) کاربرد بیشتری نسبت به گالوانیزه سرد دارد و در شرایط مختلف آب و هوایی استفاده می شود.
به طور کلی لوله های گالوانیزه گرم نسبت به لوله گالوانیزه سرد براق تر هستند.
طول عمر لوله گالوانیزه گرم بیشتر از لوله گالوانیزه سرد است.
تفاوت لوله گالوانیزه با سایر لوله ها
لوله های آلومینیومی و استنلس استیل خورده نمی شوند، اما هزینه آنها نیز به طور قابل توجهی بالاست؛ به همین دلیل بیشتر طراحان جهت به تاخیر انداختن خوردگی لوله ها و همچنین هزینه کمتر از لوله های گالوانیزه استفاده می شوند.
پوشش گالوانیزه لایه بیرونی از جنس روی (Zn) را بر سطح لوله های سیاه ایجاد می کند و آن را آسیب های زیادی محافظت می کند. پوشش گالوانیزه واکنش پذیرتر از لوله بوده و زودتر از فولاد با اکسیژن موجود در هوا واکنش می دهد. بنابراین پوشش گالوانیزه، خوردگی لوله را به تاخیر می اندازد.
کاربرد لوله گالوانیزه
کاربرد اصلی لوله های گالوانیزه سبک جهت تخلیه ی فاضلاب لوازم بهداشتی کوچک است و از لوله های گالوانیزه سنگین جهت فشارهای کاری بالاتر مانند انتقال آب در ساختمان ها و گلخانه ها استفاده می شود. همچنین از این لوله می توان به عنوان لوله آب آشامیدنی فلزی استفاده کرد.
لوله گالوانیزه گلخانه
لوله گلخانه در سایزها و طول‌های متعددی برای ستون، پایه و سقف ساختمان گلخانه و همچنین مصارف آبرسانی ساخته و به کار برده میشود. با توجه به کاربرد این لوله‌ها، جنس آنها خیلی مهم است. چرا که اگر در این مورد دقت کافی به عمل نیاید، امکان ترک خوردن سازه و در نهایت هجوم حشرات و حیوانات کوچک به گلخانه‌ها وجود دارد. معمولاً برای ساخت فریم، از چوب، فلز گالوانیزه، PVC استفاده میشود. در بین این موارد، فلز گالوانیزه مزایای بهتری دارد به همین دلیل به لوله گالوانیزه گلخانه لوله گلخانه میگویند.
در چه مواقعی نباید از لوله گالوانیزه استفاده کرد ؟
گالوانیزاسیون روش ارزان قیمتی برای افزایش طول عمر محصولات فولادی است. استفاده از لوله های گالوانیزه اقتصادی تر از لوله های با جنس عجیب و غریب دیگر است. البته لوله های گالوانیزه برای هر پروژه ای ایده آل نیستند. پوشش گالوانیزه نمی تواند از لوله هایی که به طور مداوم در معرض سیالاتی خورنده مانند اسید و باران اسیدی قرار دارند محافظت کند.
اسید می تواند با پوشش گالوانیزه واکنش شیمیایی دهد. این نوع واکنش ها بخصوص در صنایع غذایی می تواند خطرناک باشد. همچنین پوشش گالوانیزه در سایزهای کوچک پیچ و مهره ممکن است کنده شده و موجب خوردگی زودرس آنها شود. سیالات و آب حاوی نمک ممکن است باعث کاهش طول عمر لوله های گالوانیزه شود. طول عمر لوله های گالوانیزه در چنین محیط ها بسیار کوتاه تر از لوله های گالوانیزه واقع شده در محیط های ملایم و خنثی است.
گالوانیزه کردن در چه شرایطی مفید است ؟
گالوانیزه کردن در شرایطی که لوله به صورت متناوب در معرض رطوبت و خشکی قرار دارد مفید واقع می شود. شرایطی شبیه به شرایط حاکم بر گاردریل و تابلوهای کنار جاده که ممکن است برای لوله ها نیز اتفاق بیفتد.
اتصالات مناسب لوله گالوانیزه
اتصالات گالوانیزه برای اتصال به لوله های گالوانیزه مورد استفاده قرار می گیرند پس باید لوله های گالوانیزه به صورت روپیچ دنده ای باشند؛ همینطور می بایست آرایش لبه های ابتدایی و انتهایی اتصالات گالوانیزه به صورت THREADED می باشد.
اما دلیل استفاده اتصالات گالوانیزه به جای اتصالات دنده ای به خاطر شرایط محیطی که در آن قرار می گیرند می باشد، زیرا اتصالات دنده ای در معرض خطر زنگ خوردگی می باشند
لذا نیاز به پوششی برای مراقبت و محافظت دارند تا در مقابل زنگ زدگی مقاوم باشند.
مزیت لوله گالوانیزه
مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی
دوام بالا
طول عمر بالا
قابل بازیافت از طریق ذوب در کوره و استفاده مجدد در محصول جدید
قیمت بسیار مناسب از سایر اجناس لوله فولادی و فلزی در ساختمان سازی
پوشش تمام قسمت های لبه لوله ها
استفاده در فضای باز و شرایط مختلف آب و هوایی
باز و بسته آسان به دلیل رزوه ای بودن
وزن لوله گالوانیزه
لوله های گالوانیزه در 2 نوع لوله گالوانیزه سبک و لوله گالوانیزه سنگین تولید می شوند که وزن و ضخامت نوع سنگین بیشتر است.
استاندارد لوله گالوانیزه
لوله های گالوانیزه سبک و سنگین بر اساس استانداردهای ابعادی، آزمون و بازرسی DIN 2440, DIN 2441, BS 1387, ISIRI 3765 تولید می شوند و گالوانیزاسیون این لوله ها با استانداردهای DIN 2444, DIN EN 10240 مطابقت دارد.
آیا می توان لوله گالوانیزه را جوش داد ؟
کلیه لوله های گالوانیزه همانند لوله های سیاه درزدار و لوله های مانیسمان در شاخه های 6 متری تولید شده و نحوه ی اتصال آنها به صورت دنده ای می باشد.
در اتصال لوله های گالوانیزه نمی توان از جوشکاری استفاده کرد چرا که پوشش گالوانیزه را از بین می برد و علاوه بر این بخار متصاعد شده از جوشکاری لوله گالوانیزه به دستگاه تنفس آسیب می رساند.
در مواردی هم که نیاز به جوشکاری در یک سیستم باشد ابتدا لوله ی سیاه جوشکاری شده و سپس فرآیند گالوانیزه کردن بر روی آن انجام می شود.
البته یک جوشکار با مهارت بالا می تواند لایه ی گالوانیزه را ساییده تا به لوله خام فولادی برسد و سپس جوشکاری را انجام دهد.
تعمیر و بازسازی لایه گالوانیزه سطح داخلی لوله، کاری سخت و تقریبا غیر ممکن است و بنابراین بهتر است از اتصالاتی استفاده شود که آسیب کمتری به سطح داخلی لوله های گالوانیزه بزند.
